IŁZA. Makieta iłżeckiego ratusza stanie na rynku

Według danych źródłowych pierwszy ratusz miejski powstał w 1576 r. Jak można wyczytać z inwentarzy budynek składał się z prostokątnego korpusu i wieży przylegającej do elewacji frontowej. Korpus miał następujące wymiary: długość 27 łokci warszawskich, szerokość 16 łokci, wysokość łącznie z attyką 17 łokci. Sama wieża zbudowana była na planie kwadratu o bokach 9x9 łokci i wysokości pod dach na 31,5 łokcia. Posiadała sześć kondygnacji łącznie z przyziemiem. Komunikację z piętrem zapewniały schody zewnętrzne przylegające do elewacji i wieży ratuszowej.

PGlucyBkYXRhLXJldml2ZS16b25laWQ9IjciIGRhdGEtcmV2aXZlLWlkPSI0NGIxNzY0MWJjOTg4OTU5NmEyZDdiN2ZkNTRiNWZlNSI+PC9pbnM+

Układ pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach budynku był identyczny. Na osi symetrii znajdowała się sień (jej przedłużeniem była wieża). Na lewo od sieni znajdowało się jedno duże pomieszczenie przykryte stropem, na prawo dwa symetryczne przesklepione pomieszczenia.

W przyziemiu ratusza znajdowało się więzienie (dwa pomieszczenia ze sklepieniem) i skład towarów (duże pomieszczenie z drewnianym stropem), na piętrze zaś sala obrad rady miejskiej oraz archiwum miejskie, w którym trzymano m.in. miecz katowski. Jak wynika z danych źródłowych budynek został rozebrany prawdopodobnie w 1822 r. ze względu na zły stan techniczny. Należy jednak zauważyć, że jeszcze w 1820 roku mieścił się w nim areszt policyjny.

PGlucyBkYXRhLXJldml2ZS16b25laWQ9IjQxIiBkYXRhLXJldml2ZS1pZD0iNDRiMTc2NDFiYzk4ODk1OTZhMmQ3YjdmZDU0YjVmZTUiPjwvaW5zPg0K

Podczas badań archeologicznych jakie były prowadzone w 2012 roku ustalono dokładną lokalizację budowli. Było to możliwe dzięki dobremu zachowaniu fundamentów, które dziś są wyeksponowane w płycie rynku. Podczas badań okazało się również, że zachowało się część piwnic ratusza.