Chodzi o realizowany w mieście program Life, który zakłada adaptację przestrzeni miejskiej do zmian klimatu; to np. zmiany w obrębie zalewu na Borkach, przywrócenie dawnego biegu rzeki Mlecznej, a także prace na rzece Cerekwiance i Potoku Północnym. Aby jednak prowadzić tam roboty, konieczne jest nabycie gruntów, które nie należą do miasta. I to tutaj, na poziomie dokumentacji, sprawa się skomplikowała. – Przy tym projekcie korzystamy z tzw. specustawy przeciwpowodziowej. Kiedy pojawiło się w dokumentach oficjalnych słowo „wywłaszczenie”, Komisja Europejska początkowo nie chciała wyrazić zgody na ten tryb. Jakieś kwestie historyczne, słowo „uwłaszczenie” źle się kojarzy. Przez pół roku korespondowaliśmy, był komisarz w Radomiu na kontroli projektu. Udało nam się wytłumaczyć, że jest to kwestia bardzo istotna, tym bardziej, że te grunty przy rzekach często mają nieuregulowany stosunek prawny, więc wykupienie od konkretnej osoby fizycznej tych gruntów, jest wręcz niemożliwe. To są po prostu nieużytki, na których nie można nic wybudować. Kwestie spadkowe są nieuregulowane, więc zastosowanie tutaj tej specustawy jest dla nas idealnym wyjściem – wyjaśniał na ostatniej sesji rady miejskiej wiceprezydent Jerzy Zawodnik w odpowiedzi na pytanie radnego Marcina Majewskiego.
Kiedy woda?
Radny chciał wiedzieć, dlaczego realizacja programu jest opóźniona i o ile? – W stosunku do pierwotnego harmonogramu, jaki był podpisany z Komisją Europejską, myślę, że jesteśmy około roku do tyłu. Chciałbym też przypomnieć, że opóźniło się podpisanie samej umowy, kwestie proceduralne są dość skomplikowane. Nie mniej jednak jesteśmy po ustaleniach z komisją, która nie wyraża żadnych problemów w kwestii przedłużenia realizacji tego projektu – zapewniał Zawodnik. – Nie grozi nam utrata dofinansowania projektu, a wnioski o refundację wydatków kwalifikowanych z NFOŚiGW są realizowane na bieżąco.
Zgodę na skorzystanie ze specustawy odnośnie przejęcia konkretnych gruntów musi jeszcze wyrazić wojewoda (wniosek został złożony 12 listopada); potem będzie ustalana ich wartość.
https://www.cozadzien.pl/zdjecia/poczatek-zimy-nad-zalewem-na-borkach-zdjecia/61204
Stan zaawansowania poszczególnych inwestycji jest na różnym etapie, jednak mieszkańcy najbardziej czekają na zalew. Wciąż pytają kiedy i czy w ogóle pojawi się tu woda, a jej brak jest często przedmiotem drwin. Jak zapowiada teraz miasto, inwestycja ma się tu rozpocząć w marcu 2020 r., a prace mają potrwać dziewięć miesięcy, maksymalnie rok. – Wszystko zależy od warunków atmosferycznych, musimy też mieć na uwadze decyzje środowiskowe, które mówią o okresie lęgowym ptaków. Nawet jeśli, licząc od marca, prace zakończą się w grudniu, to i tak zbiornik zimą się nie napełni. Oddanie, w sensie zakończenie inwestycji, będzie możliwe w okolicach kwietnia, maja, po roztopach zimowych, kiedy będą większe opady. Woda ze zbiornika schodziła w ciągu tygodnia, a nabierać się może nawet kilka miesięcy. To wszystko zależy od opadów, a ostatnie dwa lata mamy bardzo suche – tłumaczył nam Michał Zdybiewski, inspektor w Wodociągach Miejskich i specjalista branżowiec w programie Life.
Cel: ekologia
Sam termin zakończenia programu Life będzie jednak dłuższy, niż początkowo planowano, ponieważ Komisję Europejską przede wszystkim interesuje, jakie są efekty ekologiczne. – Końcowy raport projektu musi zawierać monitoring efektów. Stąd też to przedłużenie terminu, o rok, może nawet półtora, bo po zakończeniu prac musimy sprawdzić czy rzeczywiście poprawiła się jakość wody. Raport końcowy będzie zawierał badania sprzed prac, i po ich zakończeniu. Dla komisji najważniejsze jest wykonanie głównych celów, czyli ten efekt ekologiczny. To będą oceniać, a nie, jak to osiągnęliśmy – wyjaśnia Zdybiewski.
Aby dokładnie wskazać, o ile termin zakończenia programu trzeba przedłużyć, konieczne jest uzyskanie wszystkich zezwoleń na budowę na zalewie, Cerekwiance i Potoku Północnym. – Dokumenty nie są złożone w przypadku Potoku Północnego, bo nachodzą tu działania PKP. Najpierw PKP musi podzielić grunty, na których robi remont linii kolejowej, potem przydzieleniem na nowo numerów zajmie się geodezja i dopiero na końcu my. PKP też działa wedle specustawy kolejowej, tam też się pewne rzeczy administracyjne wydłużyły, ale możliwe, że kolejarze zakończą prace w ciągu czterech tygodni – zapowiada Zdybiewski. – W czasie, gdy te procedury się wydłużają, ceny idą w górę. Też musimy mieć to na uwadze w przypadku ogłaszanych przetargów. Komisja przedłuży nam termin zakończenia programu, ale dofinansowanie nie wzrośnie.
Prace mają się rozpocząć w 2020 r.: na Mlecznej w marcu, na Cerekwiance w maju, a na Potoku Północnym w czerwcu.
Roboty na Borkach obejmują także oczyszczenie stawów kolmatacyjnych i remont jazu głównego. Na zalewie znajdą się też pływające wyspy z roślinnością, trzy fontanny zasilane energią z paneli fotowoltaicznych i małej elektrowni wiatrowej oraz system natleniania wody, który ma zapobiegać wykwitowi glonów. Adaptacja zbiornika ma łagodzić ekstremalne przypływy wody. Na Potoku Północnym i Cerekwiance powstaną zbiorniki przeciwpowodziowe, które w przypadku wylania rzeki przejmą nadmiar wody i ją przetrzymają.
Realizacja programu LIFE w Radomiu pochłonie około 24 mln zł, z czego 19 mln to dotacje z Unii Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska.
