Może zaskakuje to wielu Radomian, choć nie powinno. Aby wybrać właściwą ścieżkę rozwoju dla swojego miasta, ale przede wszystkim by odzyskać zaufanie w jego dumną przyszłość, mieszkańcy Radomia muszą uświadomić sobie siłę przedsiębiorczości, która w nich tkwi. Radomianie wiedzą, że ich miasto było kolebką znakomitych przedsiębiorstw przemysłowych. Z budżetu obywatelskiego dedykują im małe pomniki w całym mieście. Żywymi zabytkami tej historii są choćby Łucznik i Tytoniówka, a w Kamienicy Deskurów powstało muzeum historii przemysłowego Radomia. W popularnym barze „Noc w Noc” drinki noszą nazwy takie jak „Fabryka Broni” czy „Marywil”. To wszystko pokazuje dumę z osiągnięć Radomian i buduje wiarę we własną moc twórczą.
Dobrze znany jest odnoszący międzynarodowe sukcesy producent technologii pomiarowych Radwag, który za swoje motto przyjął niezwykle trafne hasło miasta Radomia „Siła w precyzji”. Rozpoznawalne są również marki konsumenckie, jak lemoniady Zbyszko, albo serki homogenizowane mleczarni Rolmlecz czy FigAnd. Ale dużo mniej Radomian zna swoich „ukrytych czempionów”, ponieważ z ich rozwiązaniami jako konsumenci nie mamy bezpośredniej styczności. Mianem tym określa się firmy, które są liderami w swojej wąskiej specjalizacji, ale nie są znane szerszej publiczności. „Hidden champions”, czyli ukryci czempioni, stanowią zresztą jeden z najważniejszych filarów niemieckiej gospodarki.
Czy któryś z milionów użytkowników podgrzewacza tytoniu IQOS wie, że czyni to także dzięki technologii z Radomia? Opracowanie urządzeń do produkcji IQOS było ściśle tajnym projektem inżynierów z ITM Poland, lidera automatyzacji z Radomia. ITM – to jedna z najbardziej niezwykłych historii sukcesu polskiego biznesu ostatnich trzydziestu lat. Firma ta została założona w latach 90-ych przez wybitnego radomskiego inżyniera Andrzeja Stanikowskiego z Tytoniówki. Kapitał zapewnił holenderski dystrybutor używanych maszyn do papierosów, którego Stanikowski przekonał do tego, by zostawić mu wolną rękę do stworzenia od zera przedsiębiorstwa budowy najlepszych na świecie urządzeń produkcyjnych do wyrobów tytoniowych. ITM patentuje tyle wynalazków, że Radom może pochwalić się takim samym poziomem innowacyjności na mieszkańca jak Warszawa!
Kolejnym liderem innowacji z Radomia są Zakłady Automatyki Kombud. Komputerowe systemy Kombudu obsługują ruch na Centralnej Magistrali Kolejowej i obydwu liniach warszawskiego Metra. Spółka Kombud Group, która powstała w zeszłym roku w wyniku połączenia Zakładów Automatyki Kombud z warszawską Grupą Rail-Mil, jest największym polskim producentem systemów sterowania ruchem kolejowym. Kombud chce skorzystać z ambitnych planów rozwoju transportu szynowego w Europie i dostarczać swoje systemy kolejowe również za granicę.
Rozwiązania w zakresie automatyzacji „Made in Radom” oferuje również Techmatik, tworząc urządzenia i linie produkcyjne do wytwarzania prefabrykatów betonowych, początkowo dla radomskiego producenta kostki brukowej Jadar. Know-how przedsiębiorstwa zostało zauważone przez amerykańską grupę technologiczną Columbia Machine, która zainwestowała w Techmatik i przyspieszyła międzynarodową ekspansję technologii produkcyjnych z Radomia. Dziś Techmatik jest jednym z największych producentów urządzeń do produkcji kostki brukowej i trzecim co do wielkości światowym producentem form do galanterii betonowej.
Z kolei radomskie przedsiębiorstwo technologii mechanicznych Stalko jest jedyną firmą w Polsce, która produkuje własne roboty przemysłowe, wykorzystywane m.in. w produkcji Canpolu, polskiego lidera branży akcesoriów niemowlęcych. „EasyRobot”-y potrafią sortować, spawać, a jak można było zobaczyć na wrześniowych targach Radom Expo w miejskim Centrum Sportu – nawet grać w szachy.
Radom ma również jedne z najlepszych firm inżynierii precyzyjnej w Polsce: Firmy takie jak Radmot, GGG, PMP, Gabec czy Lenaal zaopatrują międzynarodowe koncerny motoryzacyjne i mechaniczne. Inter-Metal produkuje unikalne śruby specjalne o wysokiej wytrzymałości, które zostały zamontowane w liniowcu Queen Mary II, w okrętach podwodnych holenderskiej marynarki wojennej, a nawet w największym na świecie akceleratorze cząstek - CERN w Szwajcarii.
Ale Radom znajduje się nie tylko w polskiej czołówce technologii precyzyjnych i Przemysłu 4.0. Przykłady? Ultranowoczesna grupa drobiarska KPS Food jako pierwsza w Polsce dołączyła do globalnego wyścigu o opracowanie mięsa hodowanego laboratoryjnie, bez konieczności hodowli przemysłowej i cierpienia zwierząt. W tym celu planowane jest laboratorium w Pionkach, w którym spółka córka LabFarm będzie pracowała nad tą misją pod hasłem „zjeść kurę i mieć kurę”. Radomska firma Stalgast jest polskim liderem technologii gastronomicznej. Wyposażenie z logiem Stalgastu znajdziemy prawie w każdej polskiej restauracji i w wielu krajach Europy. Grupa Global Cosmed produkuje kosmetyki i chemię gospodarczą dla sieci takich jak Lidl i Rossmann, a także pod własnymi markami, tak znanymi jak Apart, Bobini oraz Kret. Oprócz siedziby głównej w Radomiu, firma posiada kolejną fabrykę w Polsce i jedną w Niemczech. Trend Glass z Radomia jest jedną z przodujących hut szkła w Polsce. Od niedawna obniża rosnące koszty energii dzięki własnej elektrowni szczytowo-pompowej w Beskidach. Lokalny producent nowoczesnych kominków Kratki posiada imponującą sieć salonów firmowych od Przemyśla do Szczecina. Radomski projektant wnętrz Komandor to potentat branżowy, którego innowacyjne drzwi przesuwne eksportowane są do ponad 40 krajów na całym świecie. Drzwi produkuje również rodzima firma Windoor – w aż trzech zakładach w Radomiu. A szybko rozwijająca się fabryka kabin prysznicowych New Trendy stale zdobywa nowe rynki.
Te powiązane z miastem przedsiębiorstwa, często rodzinne, tworzą własne produkty i rozwiązania, a przez to kompleksową wartość dodaną. Dają one Radomiowi szansę osiągnięcia tego, do czego cała Polska dąży: budowy zdywersyfikowanej gospodarki opartej na wiedzy i rodzimym kapitale. Inwestycje zagraniczne były i są ważne dla tworzenia atrakcyjnych miejsc pracy i przekształcania Polski w nowoczesną gospodarkę. Model rozwoju oparty wyłącznie na nich ma jednak wpisane w siebie ograniczenia. Przedsiębiorstwa radomskie dalej rosną, zatrudniają i dają perspektywy. W nich tkwi klucz do przyszłości miasta, pod warunkiem, że miasto rośnie z nimi: na uznany i szanowany ośrodek akademicki i techniczny, jako atrakcyjne miejsce do życia, przyjazne rodzinom, jako miasto, które przyciąga i zna swoją wartość.
Leo Mausbach mieszka w Radomiu i pracuje jako doradca ds. inwestycji dla Polsko-Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej. W tekście wyraża swoją prywatną opinię.
