W niedzielę (27 czerwca) kończą się weekendowe obchody 45. rocznicy Radomskiego Czerwca '76. Z powodu pandemii nie były one tak huczne jak pięć lat temu, nie zabrakło jednak inspirujących wydarzeń m.in. wystaw, projekcji filmu, pieszych wycieczek śladami tamtych wydarzeń czy spotkań z uczestnikami protestu robotniczego.
Tegoroczne obchody były okazją do wręczenia wielu medali. Dokładnie w 45. rocznicę (25 czerwca) w gmachu Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu (to tu w czerwcu 1976 roku dotarł zbuntowany tłum) Instytut Pamięci Narodowej wręczył Krzyże Wolności i Solidarności. Zasłużonym działaczom opozycji demokratycznej odznaczenia wręczył zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma. Trzy spośród 15 medali dla zasłużonych działaczy opozycji zostały przyznane pośmiertnie, w tym ks. Romanowi Kotlarzowi. – Dziękuję za pamięć za tych, którzy walczyli z systemem komunistycznym o wolność, godność i solidarność – mówił bratanek księdza, Eugeniusz Kotlarz, który odebrał odznaczenie. – Dziękuję również za pamięć za tych, którzy walcząc musieli zapłacić swoim życiem, abyśmy dziś mogli żyć w wolnej i sprawiedliwej Polsce.
Wśród honorowych gości pojawiła się m.in. Zofia Romaszewska, doradca Prezydenta RP i szefowa Rady do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych. Działaczka wspominała wydarzenia Radomskiego Czerwca '76: „Myśmy byli oburzeni tym wszystkim. Tak się ludzi nie traktuje. To, co tutaj wyprawiano z ludźmi, te wszystkie ścieżki zdrowia, te wszystkie nieprawdziwe procesy, to było niebywałe. To nie powinno mieć miejsca”.
Z kolei przed siedzibą gmachu wręczono odznaczenia państwowe; Medale „Pro Bono Poloniae” i „Pro Patria” wręczyli Jan Józef Kasprzyk, minister Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych i wspomniana Zofia Romaszewska. Z kolei Medalem 100-lecia Odzyskanej Niepodległości uhonorowany został Stanisław Kowalski, prezes Stowarzyszenia Radomski Czerwiec '76, uczestnik tamtych wydarzeń. – Cieszy mnie fakt, że pamięć o Radomskim Czerwcu jest coraz częściej obecna w przestrzeni publicznej. Że to, co planowali komuniści, nie powiodło się, że dziś określenie warchoł nie jest inwektywem, ale stało się powodem do dumy i buduje naszą tożsamość – zwrócił się do przybyłych gości odznaczony.
Podczas uroczystości zostały odczytane listy przesłane przez prezydenta RP Andrzeja Dudę, premiera Mateusza Morawieckiego i wicepremiera Jarosława Kaczyńskiego. Głos zabrał także minister senior Antoni Macierewicz, który był jednym z honorowych gości. – Polska inteligencja wówczas stanęła razem z młodzieżą za robotnikami, za tymi, którzy obronili nas przed podwyżkami. Bo to było przecież wielkie zwycięstwo – mówił do zebranych Macierewicz. – Zapłaciliście za nie strasznie. Zapłaciliście za nie torturami. Zapłaciliście za nie wyklęciem waszego miasta przez lata i spychaniem go na margines.
Stałym elementem Radomskiego Czerwca '76, jak zawsze, było także złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą bunt robotników, a także przed pomnikiem u zbiegu ulic Żeromskiego i 25 Czerwca. Podczas uroczystej mszy św. „Pamięci Bohaterów Czerwca '76 i ks. Romana Kotlarza” w katedrze bp Marek Solarczyk w homilii zaznaczył, „że spotkaliśmy się, aby uczcić bohaterów, w trosce o godność i poszanowanie człowieka, wielkiego heroizmu, wierności temu co bliskie i ważne”. Biskup przypomniał, że 45 lat temu rozgrywały się ważne momenty w dziejach naszej ojczyzny. – Tak łatwo jest wypowiedzieć tę cyfrę. O wiele trudniej wypowiedzieć bogactwo życia i poświęcenia, ofiary tych wszystkich, którzy 45 lat temu tutaj w Radomiu stanęli, aby walczyć o godność – zwrócił się do uczestników obchodów metropolita. – Zawierzamy ich, zawierzamy całe dziedzictwo ich życia i poświęcenia, zawierzamy naszą ojczyznę, zawierzamy nasze miasto, zawierzamy naszą diecezję. Niech Bóg umocni nas mocą swojego błogosławieństwa, abyśmy dzisiaj potrafili być świadkami umiłowania jego darów.
45 lat po tym, kiedy pracownicy radomskich zakładów wyszli na ulice, by zaprotestować przeciwko drastycznej podwyżce cen żywności, mogliśmy na nowo dotknąć historii. Podczas weekendu pod znakiem obchodów Czerwca '76 na fontannach mieliśmy okazję np. zobaczyć film "Jesteśmy historią" czy spotkać się z bohaterami robotniczego protestu.
https://www.cozadzien.pl/zdjecia/spotkanie-z-bohaterami-czerwca-76-zdjecia/74007
Natomiast piechurzy zainteresowani historią odwiedzili miejsca, które dziś już nie kojarzą się z 1976 rokiem, a które dla uczestników buntu są wciąż ważne i znaczące. Spacer poprowadził certyfikowany przewodnik. Na trasie można było spotkać się z uczestnikami wydarzeń.
Obchody to także – już tradycyjnie – Półmaraton Radomskiego Czerwca '76 (niedzielne przedpołudnie”; a w tym roku także rodzinny piknik na Placu Corazziego pod hasłem „Przystanek PRL” (niedziela od 13 do 19).
Uzupełnieniem radomskich obchodów był Free(Ra)dom Festival, czyli Radomski Festiwal Wolności – wielkie kulturalne wydarzenie związane z kolejnymi rocznicami robotniczych protestów z 1976 roku. Jego zwieńczeniem był wernisaż wystawy „Wolność, kocham i rozumiem” w RKŚTiG „Łaźnia” przy ul. Traugutta 31/33 (wystawa czynna do 16 lipca). Więcej na ten temat w osobnym artykule.
