Sto lat po wyborze Marii Kelles-Krauz

Nadzwyczajne posiedzenie nieprzypadkowo zwołane zostało na 1 kwietnia. Tego właśnie dnia przed stu laty pierwsza w wolnej Polsce Rada Miejska Radomia wybrała większością głosów na swoją prezes (przewodniczącą) Marię Kelles-Krauzową – radną PPS i działaczkę społeczną. Maria była pierwszą kobietą w Polsce, a prawdopodobnie także w Europie, której powierzono tak ważną funkcję.

O realizowanej przez Marię Kelles-Krauzową koncepcji zarządzania publicznego mówiła dr Agata Morgan, autorka tekstu o pierwszej prezes rady, przedstawicielka stowarzyszenia Miastotwórczość. Przypomniała m.in., że Kelles-Krauzowa była jedną z pomysłodawczyń i organizatorek Wiecu Kobiet Polskich, który w kinie Corso odbył się 3 listopada 1918 roku, a na którym radomianki domagały się dla siebie praw wyborczych; chodziło im także o wyzwolenie się spod kurateli mężczyzn. - Możemy powiedzieć, że Maria Kelles-Krauz umiała odczytywać nastroje społeczne i nadawać im formy organizacyjne. To bardzo ważny talent w szeroko pojmowanym przywództwie – zauważyła dr Morgan.

http://www.cozadzien.pl/zdjecia/xiii-nadzwyczajna-sesja-rady-miejskiej-w-radomiu-zdjecia/55076

9 marca 1919 roku odbyły się pierwsze samorządowe wybory, w których kobiety miały już zarówno czynne, jak i bierne prawo wyborcze. Maria Kelles-Krauz uzyskała mandat z list PPS i była jedną z trzech kobiet w radzie. - Maria Kelles-Krauz została wybrana prezesem rady miejskiej niejako w zastępstwie swojego męża, Stanisława Kelles-Krauza, który także zdobył mandat radnego i był przewodniczącym radomskiej struktury Polskiej Partii Socjalistycznej. Zdecydował się jednak nie zasiadać za stołem prezydialnym i pozostać na sali obrad, by móc zabierać głos w imieniu klubu radnych PPS, gdyż – jak napisała Maria Kelles-Krauz we wspomnieniach– poziom rady był dość niski. W tej sytuacji jeden z młodych radnych PPS zaproponował kandydaturę Marii. Nie wiadomo, czy było to przypadkowe zastępstwo, czy raczej znak czasów. Może był to wyraz pewnych ogólniejszych tendencji manifestujących się w tamtym okresie, tendencji wolnościowych, równościowych, emancypacyjnych. Bez względu na motywy jej wyboru Maria mogła się nie zgodzić, schować się za wygodną wymówką, której zresztą często używają kobiety: „nie, dziękuję, ja sobie nie poradzę”. Nikt by jej nie winił. A jednak znalazła w sobie dość odwagi i determinacji, by podjąć wyzwanie, i przez dwie kadencje pracowała jako przewodnicząca rady miejskiej. W tym okresie przewodniczyła ponad 170 posiedzeniom.

http://www.cozadzien.pl/radom/sesja-nadzwyczajna-o-marii-kelles-krauz/55058

Dr Morgan znalazła się – wraz z obecną przewodniczącą Rady Miejskiej Radomia Kingą Bogusz i Piotrem Sztuką, prezesem fundacji Dom Wschodni w Radomiu – w grupie inicjatywnej, która postanowiła uczcić Marię Kelles-Krauzową pamiątkową tablicą. Zaprojektował ją prof. Zbigniew Kamieński, a wykonały zakłady kamieniarskie rodziny Staniszewskich i zakład fotograficzny Wykrotów. W poniedziałek tablica została zaprezentowana radnym; nastąpiło nawet jej symboliczne odsłonięcie.

- To bardzo ładne zdjęcie Marii Kelles-Krauz. Możemy być dumni z jej urody i z jej rozumu – zauważyła dr Agata Morgan.

Tablica – jest już zgoda konserwatora zabytków – zostanie wmurowana w ścianę ratusza, w którym obradowali radni w międzywojniu i gdzie za kilkanaście tygodni przeniesie się obecna rada. Jej odsłonięcie zaplanowano na 4 września – w 50. rocznicę śmierci Marii.

http://www.cozadzien.pl/radom/prezesem-zostala-kobieta/54993

Na poniedziałkowe posiedzenie w setną rocznicę wyboru Marii Kelles-Krauzowej na prezesa rady zaproszony został Michał Kelles-Krauz. - Chciałbym, w imieniu rodziny, złożyć wielkie podziękowanie przede wszystkim pani Agacie Morgan, która tak pieczołowicie pielęgnuje pamięć o Marii Kelles-Krauz w Radomiu i poza nim. Podziękowania należą się też pani przewodniczącej Kindze Bogusz, która też przyczyniła się do tej inicjatywy oraz całej radzie i tym wszystkim, którzy swoją życzliwością wspomagają tak piękne inicjatywy – mówił Michał Kelles-Krauz. - Maria Kelles-Krauz to naprawdę postać niebywała, z której Radom może być dumny. I w dzisiejszym świecie rywalizacji między miastami, kiedy każde z miast szuka swojego wyróżnika, Maria Kelles-Krauz może pełnić rolę swoistego rodzaju ambasadora. Kogoś, kto powoduje, że wizerunek Radomia jest lepszy. Ponieważ Radom już sto lat temu pokazał, jak może być postępowy – mówił Michał Kelles-Krauz. - Myślę, że może kiedyś zdecydujecie się państwo nadać jednej ze szkół imię Marii Kelles-Krauz; dla niej sprawy edukacji młodych miały zawsze pierwszorzędne znaczenie. Żeby młodzież, która się w tej szkole uczy, pamiętała o tych społecznych ideach, które Marii przyświecały i po to, aby ci młodzi ludzie nabierali wiary w siebie.

Na poniedziałkową sesję przygotowany został projekt stanowiska rady w sprawie nadania sali obrad w ratuszu imienia Marii Kelles-Krauz. Podpisało się pod nim 17 radnych z wszystkich klubów.

„W setną rocznicę powołania na funkcję Prezesa Rady Miejskiej w Radomiu kobiety Marii Kelles-Krauz Radni Rady Miejskiej w Radomiu stoją na stanowisku, że należy w godny sposób upamiętnić postać kobiety, która w tych niełatwych czasach działała w szczególny sposób na rzecz radomskiej społeczności oraz wybitnie wpisała się w historię naszego miasta. Tym samym postanawiają, że Sala Obrad w radomskim Ratuszu, do którego przeniesiona zostanie Rada Miejska będzie nosić imię Marii Kelles-Krauz” - czytamy w stanowisku przyjętym przez radę. - „W 2018 roku obchodziliśmy 100-lecie odzyskania przez Polskę Polskę Niepodległości. Była to rocznica szczególna, gdyż w Polsce kobiety uzyskały prawa wyborcze właśnie po odzyskaniu przez nasz kraj suwerenności. W praktyce do pierwszych wyborów doszło wiosną 1919 roku. W Radomiu w wyborach do Rady Miejskiej, mandat zdobyła Maria Kelles-Krauz, która została pierwszą w Polsce Przewodniczącą Rady Miejskiej”.

Za przyjęciem stanowiska głosowało 16 radnych, nikt nie był przeciw i nikt nie wstrzymał się do głosu.