W województwie mazowieckim, podobnie jak w całym kraju, Zakład Ubezpieczeń Społecznych regularnie kontroluje zwolnienia lekarskie. Pracownicy ZUS-u sprawdzają, czy osoby chore prawidłowo wykorzystują czas przeznaczony na rekonwalescencję, a lekarze orzecznicy ZUS-u weryfikują, czy ubezpieczony jest nadal chory, a e-ZLA jest zasadne. - Kontrole to nie wszystko. ZUS ma również obowiązek ograniczyć wysokość świadczeń chorobowych do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia, po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego - informuje Wojciech Ściwiarski, rzecznik prasowy ZUS w województwie mazowieckim.
Jak wyglądają statystyki kontroli?
Tylko w pierwszym kwartale 2024 roku w województwie mazowieckim ZUS skontrolował prawie 22 tys. zwolnień lekarskich. W ich następstwie wstrzymana została wypłata 1618 zasiłków chorobowych na kwotę prawie 1,9 mln zł. W całym kraju od stycznia do marca 2024 roku ZUS przeprowadził 137,2 tys. kontroli, wydał 9,8 tys. decyzji, a kwota wstrzymanych z tego tytułu zasiłków osiągnęła niemal 12 mln zł. Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że to o 20 tys. kontroli więcej niż w I kw. ubiegłego roku. Kwota wstrzymanych z tego tytułu zasiłków także jest wyższa o niemal 5,2 mln zł.
Ponadto po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego ZUS obniżył wysokość świadczeń chorobowych do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia. W regionie wypłaty zmniejszano 3068 osobom na kwotę prawie 8,1 mln zł, w kraju 29,8 tys. osobom na kwotę 45,7 mln zł. Łącznie, kwota obniżonych i cofniętych świadczeń chorobowych od stycznia do marca 2024 roku na terenie województwa mazowieckiego wyniosła prawie 10 mln zł. W skali kraju wynik finansowy tegorocznych kontroli i obniżonych świadczeń jest wyższy od tego z I kwartału ubiegłego roku o niemal 12,7 mln zł i wynosi ponad 57,7 mln zł.
Co osoby chore robią na zwolnieniu?
Niestety wciąż jest wiele osób, które na chorobowym, zamiast wracać do zdrowia, wykorzystuje ten czas niezgodnie z jego przeznaczeniem, np. pracując, czy remontując mieszkanie. Wielu ubezpieczonych traktuje też chorobowe jak urlop i wyjeżdża na wczasy czy wycieczki za granicę. - W trakcie kontroli większość osób na zwolnieniu lekarskim została przyłapana także na pracy zarobkowej. W województwie mazowieckim wśród osób, które musiały zwrócić zasiłek, był m.in. właściciel firmy transportowej, który w trakcie zwolnienia lekarskiego prowadził korespondencję z firmowej skrzynki elektronicznej oraz jak tłumaczy klient „zdarzało się wysyłać zamówienia zakupu do dostawców”. Prawo do wypłaty należności za cały okres niezdolności do pracy straciła również osoba, która brała udział w mistrzostwach Polski w biegu górskim - przekazuje rzecznik ZUS.
Osoby, które niewłaściwie korzystają ze zwolnienia lekarskiego, muszą liczyć się z tym, że stracą prawo do świadczenia chorobowego za cały okres kontrolowanego zwolnienia. W takich sytuacjach ZUS wstrzymuje wypłatę świadczenia, a jeżeli zostało już wypłacone, nakazuje jego zwrot. Natomiast przy kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy, jeśli okaże się, że osoba sprawdzana przez lekarza orzecznika ZUS jest już zdrowa, to dochodzi do skrócenia zwolnienia lekarskiego. W takiej sytuacji ubezpieczony zachowuje prawo do świadczenia chorobowego tylko do dnia badania.
Nie tylko ZUS może kontrolować zwolnienia
Uprawnienia do sprawdzenia prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby mają także płatnicy składek zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych (tzn. pracodawcy, którzy zatrudniają powyżej 20 osób i są uprawnieni do wypłaty zasiłków chorobowych). Są sytuacje, kiedy do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby upoważnieni są także pracodawcy, którzy
nie wypłacają zasiłków. Dotyczy to przeprowadzenia kontroli w okresie, za który pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas choroby wypłacane ze środków pracodawcy.
