Kilka słów o klasach palności cieczy
Ciecze palne różnią się ze względu klasę palności. Informuje ona o tym jak duże jest zagrożenie pożarowe i determinuje dobór środków oraz metod przechowywania substancji w bezpieczny sposób. Dlatego wszystkie produkty muszą być oznaczone przez producentów i wyposażone w informacje niezbędne do zachowania środków ostrożności, regulowane przez przepisy, na podstawie których wytwarzane są zbiorniki na ciecze palne. Pamiętajmy, że wytyczne unijne CLP (ang. Classification, Labelling and Packaging – przepisy dotyczące klasyfikacji, oznakowania i pakowania) oraz krajowe rozporządzenia ministrów w różny sposób określają klasę palności – polskie przepisy są bardziej restrykcyjne, dlatego to ich należy w pierwszej kolejności przestrzegać.
Główne przyczyny zapłonów cieczy palnych
Najczęstszą przyczyną zapłonów cieczy palnych jest wydzielanie się atmosfery wybuchowej w otoczeniu tych cieczy. To dlatego zbiorniki i środki muszą być dopasowane adekwatnie do rodzaju ryzyka, a ich dobór – poprzedzony dokładną analizą zagrożenia wybuchem. Tylko w ten sposób można podjąć należyte działania w konkretnych sytuacjach, tj. użyć właściwej gaśnicy, koców gaśniczych czy innych środków przewidzianych w charakterystyce substancji. Jeśli zignorujemy ten obowiązek i nie podejdziemy do sytuacji z należytą powagą, zaniedbania w kwestii przechowywania cieczy oraz w kwestii ochrony przed iskrzeniem (w postaci takich środków jak m.in. wanna wychwytowa) doprowadzi do niebezpiecznych sytuacji, na przykład pożaru czy wybuchu. A to w konsekwencji może spowodować zagrożenie dla zdrowia i życia pracowników oraz dla środowiska. W przypadku nieodpowiedniego zbiornika wystarczy iskra, by doszło do zapłonu.
Jak magazynować ciecze palne?
W tej kwestii bardzo istotny jest nie tylko przepisowy pojemnik do przechowywania – ważne jest również miejsce magazynowania cieczy palnych oraz ich tankowania. Dobór środków ostrożności powinien zostać przeprowadzony na podstawie kart charakterystyki substancji dostarczanych przez producenta. Producent jest zobowiązany poinformować w takim dokumencie o możliwych zagrożeniach i sposobie radzenia sobie z nimi. W przypadku magazynowania łatwopalnych cieczy doskonale sprawdzą się szafy zabezpieczające, szafy ognioodporne, a także magazyny chemiczne ognioodporne czy boksy – ważne, by były dobrane stosownie do produktu, ponieważ źle dobrane środki nie poradzą sobie ze skutkami wybuchu czy zapłonu. To jednak nie wystarczy – dla zachowania bezpieczeństwa konieczne jest przeszkolenie pracowników, którzy muszą wiedzieć, jak zapobiegać nieszczęściom i jak reagować w sytuacjach kryzysowych, nawet bardzo skrajnych. W pierwszej kolejności to oni będą bowiem musieli radzić sobie z problemem w bezpośrednim otoczeniu.
Regularna kontrola zbiorników – klucz do bezpieczeństwa
Dla bezpieczeństwa pracowników, firmy i środowiska niezbędne jest dbanie o regularne przeglądy i kontrole Urzędu Dozoru Technicznego – to pomaga uniknąć zaniedbań. Niestety kontrolowanie zbiorników lub naprawianie awarii często wymaga wejścia do tych zbiorników, będących zamkniętą przestrzenią z wąskimi wyjściami, a to z punktu widzenia przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy jest sytuacją potencjalnie niebezpieczną. Dlatego obowiązkiem każdego pracodawcy, którego firma ma kontakt z łatwopalnymi substancjami, jest wpisanie takich zadań do wykazu prac szczególnie niebezpiecznych. A co za tym idzie, każdy pracownik oddelegowany do wykonywania takich prac musi być właściwie przeszkolony i zapoznany z instrukcją pracy w zbiornikach. Dla jego bezpieczeństwa warto – a często nawet trzeba, o czym informują przepisy prawa – zadbać o dodatkowe zabezpieczenia, tak jak wentylatory czy ponadplanowe oświetlenie, szelki, liny, czujniki gazu i poziomu tlenu czy urządzenia chroniące przed iskrzeniem.
Jak bezpiecznie transportować ciecze palne?
Pojazd, którym transportujemy łatwopalne ciecze, musi spełniać wymogi ADR. Przede wszystkim należy zadbać o regulaminowe oznaczenia informujące o transporcie cieczy palnych oraz o prawidłowe przeszkolenie kierowców i wyposażenie ich we wszystkie środki zapewniające bezpieczeństwo podczas transportu. Nie bez znaczenia jest rodzaj transportowanej cieczy oraz jej ilość – od tego bowiem zależy dobór środków. Dokumenty poświadczające o dopuszczeniu kierowcy i pojazdu do transportu tego rodzaju substancji są wydawane przez uprawnioną jednostkę i muszą zostać okazane podczas kontroli drogowej.
Akty prawne dotyczące warunków przechowywania cieczy palnych
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 września 2001 roku w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe przeznaczone do magazynowania materiałów ciekłych zapalnych.
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719 z późn. zm.).
