Znów można było spróbować tradycyjnych smaków Mazowsza. Gala wręczania nagrody Laur Marszałka Województwa Mazowieckiego 2015 obfitowała w tradycyjne produkty, które cieszyły nie tylko podniebienie, ale i oko. Nagrodzonych zostało 16 produktów ze 100 zgłoszonych na konkurs. Nagrodzony został napój z powiatu radomskiego.- To już dziewiąta edycja konkursu.
- Zgłoszonych zostało 100 produktów, z których ostatecznie jury wybrało 16.
- Wśród wyróżnionych jest napój kajmakówka z powiatu radomskiego.
Gala corocznie skupia tłumy wielbicieli dobrego jedzenia. Zwłaszcza, że to okazja do spróbowania produktów i bezpośredniej rozmowy z ich twórcami. Nagrodzeni producenci nie zdradzają wszystkich tajników receptur, mimo to z pasją opowiadają o swoich wyrobach. A przy okazji można dowiedzieć się, gdzie bezpośrednio kupimy wypróbowany już smakołyk.
– To już dziewiąta edycja konkursu. Prze ten czas zostało zgłoszonych do nas ponad 600 produktów, z czego 180 zostało już nagrodzonych. W tym roku mamy nową, ósmą już kategorię, ryby i przetwory rybne. Jak w każdej edycji pojawiło się wiele nowych, ciekawych produktów zarówno jeśli chodzi o produkty tradycyjne wytwarzane przez pojedyncze osoby, gospodarstwa czy organizacje typu koło gospodyń wiejskich, jak i te produkowane przez większych producentów. Jest wiele produktów opartych na tradycyjnych recepturach jak i takich, które powstały w oparciu o nowe, wymyślone przepisy. Jak zwykle mazowieccy producenci zaprezentowali bardzo ciekawy asortyment. Widzimy wyraźnie, że produkty wytwarzane w sposób tradycyjny w oparciu o tradycyjne receptury mają coraz większy popyt. Jest to pewien segment rynku dla koneserów, dla smakoszy. Nie jest to produkcja masowa. Ale poprzez rozwój targowisk, rynku lokalnego czy powstawanie sklepów z żywnością ekologiczną żywność ta jest dostępna dla coraz większego grona odbiorców. Ta nagroda to już nie tylko powód do dumy, ale i koło napędowe lokalnej przedsiębiorczości - mówił marszałek Adam Struzik.
W tym roku wytwórcy znów byli podzieleni na dwie kategorie – producenci indywidualni i firmy. W każdej z tych kategorii wybierano produkty z podziałem na grupy: wyroby piekarnicze, wyroby cukiernicze, przetwory mięsne i produkty pochodzenia zwierzęcego, przetwory owocowe i warzywne oraz produkty pochodzenia roślinnego, produkty mleczarskie, miody i napoje oraz jako nowość: ryby i przetwory rybne.
Zgłoszonych zostało 100 produktów, z których ostatecznie jury wybrało 16. Nie był to łatwy wybór, bo w tym roku żywność również zaskakiwała jakością, a m.in. pod tym względem jest oceniania. Przy wyborze ważne są także kultywowanie i popularyzowanie mazowieckiej tradycji kulinarnej. Oczywiście o wyniku decyduje dodatkowo oryginalność, niekiedy innowacyjność przetwórstwa.
Zwycięzcy otrzymali z rąk marszałka Adama Struzika grawerton oraz wybrane przez siebie nagrody rzeczowe, np. kosiarkę, maszynkę do mięsa, grill czy ul.
Regionalny charakter imprezy to nie tylko tradycyjne potrawy czy folklorystyczne stroje niektórych laureatów, ale tez oprawa muzyczna. W tym roku czas gościom umilał zespół Pod Borem z Zawad
Gala była również okazją do wręczenia dyplomów członkostwa w Sieci Dziedzictwa Kulinarnego Mazowsze dziesięciu nowym przedstawicielom. Obecnie Sieć liczy więc 78 członków.
Producenci indywidualni:
- Wyroby piekarnicze – buła drożdżowa z kruszonką - producent: Regina Zagroba z Nowej Ruskołęki (pow. ostrowski);
Buła drożdżowa z kruszonką ma piękny zapach (szczególnie po wyjęciu z pieca) oraz niepowtarzalny smak. Aby osiągnąć oczekiwany efekt, potrzeba dużo czasu, cierpliwości i przede wszystkim serca. Na jakość produktu wpływa tradycyjny sposób przygotowania i wypiekania w tradycyjnym piecu. Przepis przekazywany jest ustnie z pokolenia na pokolenie. Ciasto drożdżowe z kruszonką było i jest po dziś dzień ciastem wyjątkowym, zawsze obecnym w domu pani Reginy podczas obchodów szczególnie ważnych uroczystości.
- Wyroby cukiernicze – napoleonka - producent: Gospodarstwo Agroturystyczne „Chata pod Dębami” z Karniewa (pow. makowski).
Napoleonka to ciasto złożone z dwóch płatów ciasta francuskiego, przełożone kremem budyniowym, obficie posypane cukrem pudrem. Dzięki staranności wykonania i użyciu naturalnych składników, napoleonka z „Chaty pod Dębami” jest produktem o wyśmienitym smaku. To wyjątkowe ciasto godne najlepszych okazji.
- Przetwory mięsne, produkty pochodzenia zwierzęcego – szynka dębowa z tynki – Martyna Częścik ze Stoczka (pow. węgrowski).
Szynka dębowa z tynki jest wytwarzana z szynki prosiaka z własnego chowu, karmionego paszami z własnego gospodarstwa. Przepis przechowywany jest pieczołowicie w rodzinnym domu pani Martyny i przekazywany z pokolenia na pokolenie. Urządzenia, w tym beczka wędzarnicza, to także element tradycyjnego wykorzystywanego do dziś sposobu wędzenia. Produkt jako element dziedzictwa kulinarnego Mazowsza jest wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych.
- Produkty mleczarskie – masło wiejskie - Marek Zalewski z Nowego Pawłowa (pow. przasnyski);
Masło śmietankowe wykonuje się w maselnicy. Ukwaszoną śmietanę uzyskaną z mleka ubija się do momentu uzyskania grudek masłowych. Maślanka ma być bezbarwna. Po odcedzeniu maślanki grudki masła przepłukujemy dwukrotnie wodą z kranu (badaną przez Sanepid). Masło wyrabiane jest w maselnicy i formowane drewnianą łyżką na osełki. Produkt może być przechowywany w chłodni do 5 dni.
- Ryby i przetwory rybne – szczupak z Orzyca – Elżbieta Kaczorek z Wymysłów (pow. makowski).
Szczupak serwowany jest na podłużnym półmisku w całości, z głową i ogonem, pozbawiony kręgosłupa i ości, zalany galaretą i udekorowany „kwiatami” z warzyw. Farsz zrobiony jest z mięsa ryby z niewielkim dodatkiem kaszy manny, podsmażonej cebulki i czosnku, bułki tartej oraz jajka, z posiekaną natką pietruszki. Galareta robiona jest z wywaru z ryby, z dodatkiem żelatyny spożywczej. Gotowy szczupak może być też pokrojony w plastry przełożone plasterkami cytryny. Jego walory podnosi opanowana przez gospodynię sztuka carvingu – wspaniała dekoracja potrawy przyciągająca wzrok i wyróżniająca danie spośród innych.
- Owoce, warzywa, przetwory owocowe i warzywne, produkty pochodzenia roślinnego – pasztet z soczewicy czerwonej z ziarnami z dyni i pestkami słonecznika - Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Golądkowie (pow. pułtuski).
Pasztet z soczewicy jest bardzo delikatnym, dietetycznym daniem. Soczewica jest surowcem o dużej wartości odżywczej, a co za tym idzie – właściwościach zdrowotnych. Zawiera dużo białka, które może być alternatywą dla białka pochodzenia zwierzęcego. Jest bogatym źródłem ważnego dla serca potasu i potrzebnego – szczególnie kobietom w ciąży – kwasu foliowego.
- Miody- miód akacjowy – Marek Dudek z Chotomowa (pow. legionowski).
Miód akacjowy jest pozyskiwany wyłącznie z ramek umieszczonych w miodni. Jest on bardzo dobrze dojrzały, bogaty w enzymy wytwarzane i dodawane przez pszczoły. Jest też w pełni zasklepiony w ramkach przez pszczoły, co jest jednoznacznym wskaźnikiem jego największych wartości.
- Napoje – kajmakówka– Monika Kowalczyk z Woli Gutowskiej (pow. radomski).
Kajmakówka jest napojem alkoholowym uzyskanym z połączenia spirytusu z masą kajmakową zaprawioną kawą. Proces pozyskiwania napoju wymaga bardzo dokładnego wymieszania z zachowaniem proporcji składników oraz czasowego wychłodzenia w lodówce.
Producenci rynkowi:
- Wyroby piekarnicze – chleb orkisz boryszewski – Piekarnia 1919 W.S. Kaczmarek z Sochaczewa.
Chleb orkisz boryszewski to unikalne połączenie surowców uznanych za najlepsze w diecie człowieka. Mąka orkiszowa razowa to źródło m.in. białka, minerałów, błonnika. Jednym z ciekawszych składników w orkiszu jest rodanid – substancja biologicznie czynna, występująca w ślinie, krwi i mleku kobiecym. Działa jak naturalny antybiotyk, wzmacnia układ odpornościowy, wspomaga procesy krwiotwórcze.
- Wyroby cukiernicze – pierniczki staropolskie – Zaścianek Polski Bożena Polak-Stojanova z Siedlec;
Pierniczki wypiekane są z ciasta leżakującego i dojrzewającego w chłodni od 3 tygodni do nawet 3 miesięcy, po wypieczeniu i wystudzeniu smarowane są dżemem z czarnej porzeczki i masą mleczną. Składane są z dwóch krążków. Wierzch smarowany jest masą kakaową i posypywany wiórkami kokosowymi.
- Przetwory mięsne, produkty pochodzenia zwierzęcego – szynka świąteczna– Elpak Jacek Elis z Pilawy (pow. garwoliński).
Szynka świąteczna to wieprzowa wędzonka otrzymana z odpowiednio obrobionych mięśni szynki wieprzowej, z tłuszczem i skórą. Ręcznie sznurowane mięśnie szynki, tradycyjnie peklowane i wędzone drewnem olchowym dają niepowtarzalny aromat, kruchość i charakterystyczny smak szynki. Duża forma (od 4 do 6 kg), wyraźnie widoczna na przekroju struktura trzech mięśni oraz warstwa tłuszczu na zewnątrz pod skórą przyciągają wzrok i zachęcają do spróbowania. Po skosztowaniu plastra szynki mamy ochotę sięgnąć po następny.
- Produkty mleczarskie – ser turski – Turska Dolina Mini Mleczarnia z Turzy Małej (pow. mławski).
Ser dojrzewający (minimum 4 tygodnie) produkowany jest z niepasteryzowanego mleka krowiego, pełnego o nieznormalizowanej zawartości tłuszczu. Po wlaniu mleka do zbiornika dodawane są bakterie, zaś po 30 min. podpuszczka. Po utworzeniu się skrzepu produkt poddawany jest krojeniu, podgrzaniu do temp. 40 stopni i potem jest delikatnie mieszany. Następnie zlewany jest do formy, prasowany, solony i oddawany do leżakowania.
- Ryby i przetwory rybne – mazowieckie gefilte fish– Grill Bar Anna Dec z Grzegorzewic (pow. grodziski).
Karp podawany jest w słodkim sosie, obfitym w rodzynki i pocięte w płatki migdały. Wywar, z którego przygotowywany jest sos, powstaje z elementów karpia, wolno gotowanych przez wiele godzin z dużą ilością cebuli, innych warzyw i miodu. Karp pochodzi ze stawów ekologicznych u źródeł rzeki Pisi-Gągoliny na Mazowszu. Hodowla ta uzyskała certyfikat Polskiego Towarzystwa Rybackiego potwierdzającego hodowlę ryb w naturalnych i ekologicznych warunkach.
- Owoce, warzywa, przetwory owocowe i warzywne, produkty pochodzenia roślinnego – ogórki kiszone z papryką chili – Krokus Przetwórnia Owoców i Warzyw, Czesław Caryk Sp. J. (gm. Przyłęk, pow. zwoleński).
Ogórki kiszone z papryką chili to chrupkie i jędrne ogórki kiszone o wyjątkowym pikantnym smaku, który nadają im połówki papryki chili. Jest to idealne połączenie dla miłośników ogórków kiszonych i ostrych smaków.
- Miody – miód nawłociowy – Pasieka Murawscy z Woli Wacławowskiej (gm. Wolanów, pow. radomski);
Miód nawłociowy jest mało popularną odmianą miodu, którą pszczoły wytwarzają z nektaru kwiatu nawłoci, potocznie nazywanego mimozą. Miód charakteryzuje się barwą od jasnożółtej do bursztynowej. Ma słodki smak, o wyraźnej gorzko-cytrynowej nucie. Ma przyjemny i specyficzny zapach. Miód w Pasiece Murawscy pozyskiwany jest z Doliny Rzeki Radomki, ulokowanej na terenie południowego Mazowsza.
- Napoje – lifeberry borówkowy– Legucin (gm. Błędów, pow. grójecki).
Sok Lifeberry to sok bez dodatku cukru, bez dodatku konserwantów, glutenów, nie zawiera alergenów. Został wyprodukowany przez przetarcie owoców borówki amerykańskiej. Dzięki temu wszystkie cenne właściwości, które posiadają owoce borówki, są zamknięte w butelce w postaci soku przecierowego. Jedna butelka 200 ml soku powstaje z 250g owoców borówki amerykańskiej. Regularne picie naturalnego soku borówkowego wpływa korzystnie na pamięć i wzrok oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału, chorób nowotworowych, miażdżycy i zaćmy
Laur Marszałka to konkurs organizowany przez samorząd województwa mazowieckiego od 2008 r. Dotychczas w ośmiu edycjach do konkursu zostało zgłoszonych około 700 produktów, z czego 127 zostało nagrodzonych. Wśród nich są zarówno znane produkty marki Ciechan czy Krokus, jak i lokalne wyroby typu sójka mazowiecka, zurażyna kurpśoska, półgęsek staropolski, miody, chleby, ciasto pagórki mazowieckie, krupnik kurpiowski i wiele innych. Celem jest promowanie tradycyjnych, regionalnych i ekologicznych produktów żywnościowych wytwarzanych na Mazowszu – zarówno przez przedsiębiorców, jak i przez indywidualnych wytwórców, koła gospodyń wiejskich, stowarzyszenia, gospodarstwa agroturystyczne itp.
Idea Europejskiej Sieci Dziedzictwa Kulinarnego powstała w szwedzkiej Skanii i na duńskiej wyspie Bornholm w 1995 r., która spotkała się z dużym zainteresowaniem wielu regionów europejskich dbających o to, by oferować mieszkańcom oraz turystom regionalną żywność. Aktualnie sieć zrzesza dwadzieścia pięć regionów europejskich, których głównym celem jest promocja regionalnej żywności opartej na lokalnych zasobach surowców. W obrębie regionów członkowskich istnieje regionalna sieć zrzeszająca producentów, przetwórców oraz dystrybutorów regionalnej żywności.
