Zakupiona nieruchomość to działka o powierzchni blisko 40 tys. m². Jej koszt to blisko 4,5 mln zł. Znajduje się ona pomiędzy ul. Starokrakowską a dotychczasową wschodnią granicą skansenu. Właśnie tu w niedalekiej przyszłości powstanie nowy kompleks radomskiego skansenu – zespół małomiasteczkowy.
- Skanseny to pewnego rodzaju wehikuły czasu. Nie ograniczamy się tu do podziwiania dzieł sztuki i przyglądania się eksponatom, za to udajemy się w swoistą podróż w czasie i wkraczamy w zupełnie inny wymiar poznawania historii naszych przodków, ich zwyczajów i stylu życia. Muzeum Wsi Radomskiej jest tego doskonałym przykładem, dlatego inwestujemy w jego rozwój - mówił Adam Struzik, marszałek województwa mazowieckiego.
Nowa przestrzeń dla zwiedzających
Zespół będzie składał się z rynku z czterema zabudowanymi pierzejami. Na dwóch z nich zostaną ulokowane obiekty, które muzeum ma już w swoich zbiorach. Będą tu prezentowane budynki z północnej i wschodniej części regionu radomskiego. Natomiast pozostałe dwie pierzeje powstaną z budynków pochodzących z południowej części regionu. Niewykluczone, że będą to również repliki domów przysłupowych, a także XIX-wiecznej kamiennej zabudowy, która była charakterystyczna dla tej części regionu. Ostateczny kształt zespołu małomiasteczkowego poznamy w trakcie prac badawczych i projektowych. Wnętrza będą wykorzystywane do różnorodnych działań muzealnych. Odtworzone zostaną m.in. dawny sklep, apteka, zakład krawiecki, szewski, a także warsztat zegarmistrzowski połączony z wystawą zegarów szwarcwaldzkich.
- Ta inwestycja otwiera nowy rozdział w historii muzeum. Ziszczą się bowiem plany, które zrodziły się już w latach 70-tych ubiegłego wieku. Wówczas budowa zespołu małomiasteczkowego nie była możliwa z uwagi na brak odpowiedniego miejsca i przestrzeni. Postanowiliśmy to zmienić, znaleźliśmy środki w naszym budżecie i dziś zakup nowego terenu stał się faktem - mówił Rafał Rajkowski, wicemarszałek województwa mazowieckiego.
Z przeszłości do teraźniejszości
Na bogactwo tradycyjnej architektury drewnianej regionu radomskiego składały się nie tylko chłopskie siedliska, majątki ziemskie czy budynki sakralne, ale również budynki znajdujące się w niewielkich ośrodkach miejskich. Obiekty te łączyły w sobie wiele funkcji i charakteryzowały się oryginalną konstrukcją i obrazem plastycznym. Rynki z pierzejami zabudowanymi domami podcieniowymi, które stanowiły przestrzeń dla handlu i rzemiosła, czy specyficzne bramy przejazdowe są już tylko wspomnieniem.
Jak podkreśliła Ilona Jaroszek dyrektor Muzeum Wsi Radomskiej, działania zmierzające do realizacji tego zamierzenia trwają od wielu lat. – Muzeum gromadzi kolekcje, które staną się częścią ekspozycji małego miasteczka. W ostatnim czasie powstały już pierwsze przymiarki do planowanego rynku małomiasteczkowego, które będą rozwijane, a ich ostateczny kształt poznamy w niedalekiej przyszłości. Cieszę się, że wraz z nabyciem gruntów powiększymy obszar naszego muzeum, a jednocześnie zdecydowanie wzbogacimy jego ofertę dla zwiedzających.
Pomysł budowy zespołu małomiasteczkowego pojawił się już w pierwszym scenariuszu etnograficznym radomskiego skansenu, którego autorem był prof. Józef Gajek. Konspekt powstał w 1975 r. Rok później, po utworzeniu Muzeum Wsi Radomskiej, pracownicy skansenu rozpoczęli badania terenowe, które zaowocowały wytypowaniem kilku obiektów. W 1983 r. mgr inż. Tadeusz Derlatka opracował koncepcję urbanistyczną zespołu małomiasteczkowego, która uwzględniała powstanie rynku z trzema zabudowanymi pierzejami. Zabudowa miała powstać po północnej stronie ul. Szydłowieckiej, która wówczas była niezagospodarowana. Na podstawie projektu Tadeusza Derlatki Muzeum Wsi Radomskiej w latach 80. i 90. przeprowadziło kilkanaście rozbiórek zabytkowych XIX-wiecznych obiektów, które trafiły do muzealnego magazynu. Były to m.in. jatka z Mogielnicy, biblioteka z Mogielnicy, Urząd Gminy z Gozdu, chałupa z Gowarczowa, poczta z Mogielnicy, chałupa z Mogielnicy.
