To była pierwsza – i jedyna – w całej guberni radomskiej rządowa (państwowa) średnia szkoła żeńska. Rządowe Gimnazjum Żeńskie otwarte zostało 19 lutego 1866 roku w zaadaptowanych na ten cel budynkach u zbiegu ul. Lubelskiej (dziś Żeromskiego) i Skaryszewskiej (dziś Traugutta), należących wcześniej do skasowanego w owym czasie klasztoru ojców bernardynów. W latach 1878-1879 siedzibę szkoły gruntownie przebudowano, nadając frontowej kamienicy eklektyczne cechy. Powstały przestronne sale lekcyjne, gabinety przedmiotowe, biblioteka; powstał także internat.
Etatowymi nauczycielami byli wyłącznie Rosjanie, a Polacy – jedynie pracownikami kontraktowymi, tzw. dochodzącymi. O roku szkolnego 1869 uczono tylko po rosyjsku; wyjątkiem było nauczanie religii rzymskokatolickiej. Dopiero po 1905, w wyniku strajków szkolnych, wolno było na przerwach rozmawiać po polsku. W rządowym gimnazjum dziewczęta uczyły się języków obcych, matematyki, historii, geografii oraz muzyki, śpiewu, tańca i gimnastyki. Nauka trwała sześć lat, a od 1885 roku – siedem.
W pierwszych latach liczba uczennic nie przekraczała stu, później wzrosła do ponad 200, a w 1912 roku wynosiła 414. Absolwentki gimnazjum otrzymywały tytuł nauczycielki domowej lub prywatnej nauczycielki początkowej.
Szkoła zakończyła działalność w lipcu 1914, kiedy to Rosjanie, opuszczając Radom, ewakuowali personel do Smoleńska. Po nich do Radomia przyszli Austriacy i opuszczony budynek szkolny przeznaczyli na szpital wojskowy. Kiedy na dobre zadomowili się w naszym mieście, w kamienicy przy ul. Lubelskiej 10 umieścili, powołany przez siebie, c. i k. Trybunał Sądowy, który miał kompetencje sądu okręgowego. Temida zagościła tutaj na dłużej. We wrześniu 1917 roku austriacki trybunał został przekształcony przez Tymczasową Radę Stanu w Królewsko-Polski Sąd Okręgowy, a tuż po odzyskaniu niepodległości w Republikańsko-Polski Sąd Okręgowy. Sąd działał w dawnym gmachu rosyjskiego gimnazjum do wybuchu II wojny światowej. Niemcy zajęli budynek na swoje urzędy.
Już 12 lutego 1945 roku ówczesny Zarząd Miasta zdecydował o przekazaniu nieruchomości przy ul. Żeromskiego 10 III Gimnazjum i Liceum Żeńskiemu; ich siedziba spłonęła w 1943. Po wyzwoleniu było to czteroletnie gimnazjum i dwuletnie liceum typu humanistycznego. Dwa lata później gimnazjum i liceum połączono, nadając nazwę III Państwowe Liceum Żeńskie. W 1949 nastąpiło kolejne przekształcenie – w III Państwową Żeńską Szkołę Ogólnokształcącą Stopnia Licealnego, jedyną tego typu w Mieście. W rok szkolny 1959/60 III PŻSOSL weszło już jako I Liceum Ogólnokształcące. A osiem lat później zaczęło przyjmować chłopców, stając się szkołą koedukacyjną. 16 kwietnia 1972 roku I LO otrzymało imię Mikołaja Kopernika.
W latach 1977-81 obiekt przeszedł kapitalny remont, a w 2000 roku, z okazji 70-lecia szkoły, odnowiono elewację.
Budynek przy ul. Żeromskiego 10 został wpisany do rejestru zabytków 12 lutego 1992 roku.
