Najgorszy jest brak świadomości wśród społeczeństwa. - Człowiek, który doznaje niedocukrzenia kompletnie nie panuje nad sobą. Może iść "wężykiem", a nawet się przewrócić. Niejedna osoba może pomyśleć, że to jest po prostu pijak - wyjaśniał Alfred Wiśniewski, prezes rejonowego zarządu Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków w Radomiu.
Rozmawiamy z prezesem Alfredem Wiśniewskim i wiceprezesem do spraw ds finansowych Jadwigą Tworzowską z rejonowego zarządu Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków w Radomiu.
Jak to jest ze świadomością ludzi w zakresie cukrzycy?
Alfred Wiśniewski: Wiele osób choruje na cukrzycę, ale lekarze nie zawsze ją diagnozują. Dopiero po jakimś czasie, kiedy przeprowadzone są szczegółowe badania, okazuje się, że cukrzyca spowodowała choroby serca, nerek, układu krążenia, nóg itd. W jednym szpitalu była taka pacjentka, którą leczono już dwa lata i nikomu nie przyszło do głowy, żeby sprawdzić jej cukier. Dopiero gdy my ją zbadaliśmy okazało się, że ma 5-krotnie przekroczony poziom cukru.
Jak wygląda badanie?AW: Podstawowym badaniem jest sprawdzenie poziomu cukru we krwi. Do jego wykonania potrzebny jest glukometr i paski testowe. Poziom cukru pacjenci mogą sobie kontrolować sami. Wystarczy nakłuć palec, przyłożyć pasek i poczekać na wyświetlenie wyniku.
Kiedy mamy do czynienia z cukrzycą?
AW: Cukrzyca jest wtedy, gdy ktoś ma za mało lub za dużo cukru. Przyjęta norma jest od 70 do 110 miligramów w litrze krwi. Należy jednak pamiętać, że po posiłku cukier będzie podwyższony. U zdrowego człowieka trzustka dostaje sygnał, że jest za dużo cukru i wtedy wydziela insulinę. Ta rozprowadza cukier po całym organizmie. Natomiast u chorego nie ma tego sygnału, a trzustka nie jest zdolna do produkcji insuliny, a bez niej nie ma życia.
Jakie jest zadanie insuliny?
AW: Insulina pełni w naszym organizmie funkcję "taczek", ponieważ przewozi cukier z krwi do różnych komórek. Trzustka u cukrzyków nie wytwarza tyle insuliny ile potrzeba. W przypadku, gdy jest jej mało, to cukier pozostaje we krwi i mamy do czynienia z przecukrzeniem. W odwrotnej sytuacji, gdy cukru jest mało a insuliny dużo, to następuje niedocukrzenie.
Jakie mamy rodzaje cukrzycy?
AW: Zasadniczo są dwa typy cukrzycy: młodzieńcza i typu II (starsze osoby). Przy naszym stowarzyszeniu działa koło dzieci chorych na cukrzycę.
Jakie są objawy?
AW: Zależy to od tego czy ktoś ma niedocukrzenie (za mało cukru) czy przecukrzenie (za dużo cukru). Niedocukrzenie objawia się złą widocznością, drżeniem rąk, poceniem się, głodem.
Jadwiga Tworzowska: Na samym początku najczęściej występuje zwiększone pragnienie i częste oddawanie moczu.
AW: W przypadku przecukrzenia występuje senność. Jeżeli cukier jest bardzo wysoki, to w organizmie wydziela się aceton, czyli to czym kobiety zmywają lakier z paznokci. Jeżeli nachylimy się nad taką osobą, to poczujemy specyficzny zapach, jakby się napił denaturatu.
Czyli łatwo jest pomylić kogoś takiego z osobą pijaną?
AW: Tak, zdarzało się, że kogoś zawieźli zamiast do szpitala, to na izbę wytrzeźwień. Potem taka osoba miała poważne problemy zdrowotne, które doprowadziły do śmierci. W takim przypadku następuje zatrucie całego organizmu acetonem.
Co powinna mieć przy sobie osoba chora na cukrzycę?AW: Każdy cukrzyk powinien nosić ze sobą cukier w kostkach albo jakiś bardzo słodki płyn. Ta druga opcja jest nawet lepsza, ponieważ płyny się lepiej wchłaniają do krwi.
JT: Dodatkowo dobrze jest mieć przy sobie specjalne bransoletki z napisem "Jestem chory na cukrzycę". Jeżeli ktoś widzi osobę, która zasłabła, to najpierw sprawdza jej puls. Właśnie wtedy widzi na ręce bransoletkę. Jednak często ludzie nie chcą ich nosić, bo wstydzą się swojej choroby.
Czy na wysokość cukru ma wpływ jedzenie?
AW: Zdecydowanie tak. Jak ktoś zje za dużo, to w wątrobie magazynuje się cukier w postaci glikogenu. Cukier przechodzi do krwi z pokarmem. Wpływ mogą mieć rzeczy mączne, tłuste i słodkie. Nawet jabłko jest niebezpieczne dla cukrzyka. Jedno średnio jabłko zawiera ok. 4 łyżeczki cukru. Wyobraźmy sobie, że ktoś zjadł kilogram jabłek.
Z drugiej strony, wszystkie mięśnie odżywiają się cukrem. Mózg zużywa 80 % cukru jaki jest w człowieku. Właśnie dlatego dzieci podczas nauki potrzebują zjeść coś słodkiego.
A używki?
JT: Papierosy i alkohol uszkadzają trzustkę. Wtedy łatwiej jest zachorować na cukrzycę.
Jak pomóc cukrzykowi w razie spadku lub wzrostu cukru?
AW: Inaczej się leczy niedocukrzenie, a inaczej przecukrzenie. W razie niedocukrzenia najlepiej jest podać coś słodkiego do picia. Chory powinien nosić ze sobą zastrzyk z glukozą. Drugi przypadek jest o wiele gorszy. Najlepiej jest taką osobę zabrać do szpitala i podłączyć do kroplówki, aby szybko wymienić krew.
JT: U cukrzyków poziom cukru może się wahać. Może być raz za niski, raz za wysoki. Dlatego ważne jest, żeby umiejętnie to rozpoznać. Jeżeli osoba jest mokra i zimna, włosy są oklapnięte, to wtedy możemy mieć do czynienia z niedocukrzeniem.
Jakie są konsekwencje nieleczonej cukrzycy?
AW: Pierwsze wysiadają nerki. Chorym grozi także ślepota. Naczynia włosowate, które są w oczach i nerkach robią się twarde i w końcu pękają. Często występują także problemy z krążeniem. Prawie co drugi cukrzyk ma uszkodzone nogi, ponieważ nie dochodzi krew. Stopy robią się zimne i siwe. Potem zaczynają ropieć.
Tworzowska: Zaniedbane stopy cukrzycowe zaczynają gnić. Wygląda to bardzo drastycznie.
Czy cukrzycę da się wyleczyć całkowicie?
AW: Niestety nie, ponieważ jest to bardzo skomplikowana choroba.
JT: Na razie jeszcze nikt nie wynalazł takiego leku.
Kto ma predyspozycje do zachorowania na cukrzycę?
AW: Najczęściej jest ona dziedziczona genetycznie, nawet na drugie czy trzecie pokolenie. Często przychodzą do nas całe rodziny.
JT: Jeżeli ktoś z rodziny, np. dziadek, chorował na cukrzycę, to może się ona w przyszłości odezwać u wnuczków. Jest duże prawdopodobieństwo odziedziczenia tej choroby.
Zagrożone są także osoby otyłe. W dzisiejszych czasach problem ten dotyka szczególnie dzieci, które siedzą w domu przed komputerem i ciągle jedzą słodycze. Brak ruchu nie pozwala na spalenie cukru i wtedy trzustka może nie być w stanie wytworzyć dostatecznej ilości insuliny.
Również osoby, które przebyły choroby trzustki, np. zapalenie, mogą zachorować na cukrzycę.
Jest też tak zwana cukrzyca ciężarna, która występuje u kobiet w ciąży. W Radomiu, co roku mamy u nas od kilkunastu do kilkudziesięciu takich przypadków.
A ilu w Radomiu mamy wszystkich cukrzyków?
AW: W Radomiu mamy około 20 tys osób chorych na cukrzycę. Dodatkowo, prawdopodobnie 10 tys jest jeszcze nie wykrytych. Dlatego prowadzimy badania przesiewowe. Jednak ludzie nie bardzo chcą się badać.
JT: Bo to praktycznie nic nie boli dopóki nie ma większych powikłań. Dopiero jak zaczynają boleć zęby czy nogi, nie chcą się goić rany, to wtedy wychodzi, że cukier jest już bardzo wysoki.
Czym zajmuje się Polskie Stowarzyszenie Diabetyków, w którym Państwo działacie?
AW: Największy nacisk kładziemy na edukację. Zależy nam na tym, aby przekazać co człowiekowi grozi i czego ma unikać, żeby te choroby, które powoduje cukrzyca, odkładać jak najdalej. Co miesiąc zapraszamy na bezpłatne wykłady lekarzy specjalistów, które odbywają się w radomskich szpitalach.
JT: Najbliższe zajęcia odbędę się 31 marca w szpitalu przy ulicy Tochtermana.
