Ograniczenie przemieszczania się
Przypomnijmy, od 1 kwietnia obowiązuje nas ograniczenie w przemieszczaniu się, które dotyczy: przemieszczania się, podróżowania, przebywania w miejscach publicznych. Wychodzenie z domu powinno być ograniczone do absolutnego minimum, a odległość utrzymana od innych pieszych powinna wynosić co najmniej 2 m. Co ważne przemieszczać się można jedynie w grupie do dwóch osób – jedynie rodziny są wyjęte spod tego ograniczenia i mogą poruszać się w większych grupach.
Przemieszczać się można w określanych przypadkach: dojazdu do i z pracy; wolontariatu na rzecz walki z COVID-19 (dotyczy to pomocy osobom przebywającym na kwarantannie lub osobom, które nie powinny wychodzić z domu); a także załatwiania spraw niezbędnych do życia codziennego (do czego zalicza się np.: niezbędne zakupy, wykupienie lekarstw, wizyta u lekarza, opieka nad bliskimi). Aktualnie ograniczenie to obowiązuje do 19 kwietnia. (za gov.pl)
W związku z tym pojawia się wiele wątpliwości, m.in. to czy można wyjść na spacer czy chociażby wybrać się na rower po ulicach miasta, nie naruszając tym samym ograniczenia i nie zostać za to ukaranym? W poszukiwaniu odpowiedzi na nasze pytanie, postanowiliśmy odwiedzić również serwis Rzeczpospolitej Polskiej (gov.pl), który jest rekomendowany jako źródło informacji o koronawirusie, zaleceniach i ograniczeniach.
Tam znajdujemy odpowiedzi m.in. na następujące pytania:
- „Czy mogę wyjść na spacer?” Aktywność na zewnątrz powinna być ograniczona do minimum. Traktujmy możliwość wyjścia na zewnątrz jako niezbędny środek higieny. Wychodźmy się przewietrzyć wtedy, gdy naprawdę tego potrzebujemy - brzmi odpowiedź
- „Czy mogę biegać?” - Przepisy pozwalają wychodzić z domu m.in. w celu realizacji niezbędnych codziennych potrzeb. Do takiej kategorii można zaliczyć np. jednorazowe wyjście w celach sportowych. Należy jednak pamiętać o zachowaniu odpowiedniej odległości od innych oraz o tym, że powinniśmy uprawiać sport w grupie maksymalnie dwuosobowej (nie dotyczy to jednak rodzin) –czytamy.
- Czy złamaniem obostrzeń jest samodzielne uprawianie sportu na zewnątrz, w tym rekreacyjna jazda na rowerze? - Przepisy pozwalają wychodzić z domu m.in. w celu realizacji niezbędnych codziennych potrzeb. Do takiej kategorii można zaliczyć np. jednorazowe wyjście w celach sportowych. Należy jednak pamiętać o zachowaniu odpowiedniej odległości od innych oraz o tym, że powinniśmy uprawiać sport w grupie maksymalnie dwuosobowej (nie dotyczy to jednak rodzin) – czytamy w odpowiedzi.
- Czy policja będzie egzekwować zakaz gromadzenia się osób? - W związku z ograniczeniami wprowadzonymi przez ministra zdrowia (dotyczącymi m.in. zakazu przebywania w przestrzeni publicznej grupy składającej się z więcej niż dwóch osób np. zgromadzeń, spotkań, imprez czy zebrań) policjanci będą początkowo prowadzili przede wszystkim intensywną akcję informacyjno-edukacyjną. Jak zaznaczył Mariusz Kamiński, minister spraw wewnętrznych i administracji, celem nadrzędnym jest zwalczenie problemu rozprzestrzeniania się koronawirusa, a nie karanie mieszkańców. Policjanci będą również kontrolować, czy komunikacja miejska nie jest przepełniona. Sprawdzą, czy zgodnie z nowymi zasadami w autobusie, tramwaju lub metrze zajęta jest maksymalnie połowa miejsc siedzących. Funkcjonariusze współpracują w tym zakresie z władzami samorządowymi – czytamy w odpowiedzi.
Po ostatniej publikacji artykułu „Wychodzisz bez celu? Możesz zostać ukarany”, pojawiło się wiele komentarzy, że „mandaty są straszakiem i są wystawiane nielegalnie”, a wprowadzone ograniczenia nie są zgodne z Konstytucją. W związku z tym zapytaliśmy o tę kwestię prawnika.
https://www.cozadzien.pl/radom/wychodzisz-z-domu-bez-celu-mozesz-zostac-ukarany/63991
Zgodne czy niezgodne z Konstytucją?
W ostatnim czasie pojawiło się wiele głosów, że obowiązujące przepisy m.in. w zakresie ograniczenia przemieszczania się są niezgodne z Konstytucją, w związku z tym wiele osób podważa legalność mandatów wystawianych w tej sytuacji przez policję, a ta kieruje sprawy do sądów lub do służb sanitarnych.
- Wprowadzoną ustawą (Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. - przyp. red.) oraz kilkoma rozporządzeniami zakazy (zakaz przemieszczania się poza określonymi wyjątkami, zakaz wstępu do lasu, zakaz wstępu do parków, ogrodów itp.) budzą bardzo poważne wątpliwości pod względem ich zgodności z Konstytucją. Przede wszystkim większość z nich została wprowadzona rozporządzeniami (a więc aktami prawnymi niższego rzędu), bez zapewnienia odpowiedniego czasu dla obywateli dla zapoznania się z nimi oraz ustanowione nimi zakazy są nieproporcjonalne do istniejącego zagrożenia i zbyt ogólne (np. zakaz wejścia do lasu dla wszystkich i do wszystkich lasów). Na te wątpliwości zwraca uwagę między innymi Rzecznik Praw Obywatelskich oraz autorytety prawnicze (prof. Łętowska, prof. Kardas). Co więcej zakazy te, bardzo mocno ograniczające wolność obywateli zostały wprowadzone bez wprowadzenia stanu klęski żywiołowej lub innego stanu wyjątkowego - które to stany Konstytucja przewiduje jako właściwe do tak powszechnego ograniczenia praw i wolności obywatelskich – tłumaczy adwokat Michał Kacperczyk.
Co z przyjmowaniem mandatów?
W ubiegły weekend na Mazowszu policjanci pouczyli 121 osób, nałożyli 244 mandaty karne i skierowali do sądów 116 wniosków w związku z naruszeniem przepisów dotyczących zakazów przemieszczania się. Do służb sanitarnych przekazano także informacje dotyczące 238 naruszeń kwarantanny i innych przepisów.
Wiele osób w komentarzach „doradza” nieprzyjmowanie mandatów za przebywanie na zewnątrz, w sytuacji, kiedy wychodzimy bez wyraźnego celu. Czy jednak mają rację? Oczywiście odmówić przyjęcia mandatu możemy, ale to nie zamyka sprawy. Konsekwencje tej decyzji - okazuje się - i tak możemy ponieść.
- Nie mogę jednak z czystym sumieniem zarekomendować w każdym przypadku odmowy przyjęcia mandatu. Upraszczając, za złamanie uchwalonych zakazów grozi grzywna z kodeksu wykroczeń do wysokości 5 tys. zł oraz kara administracyjna nakładana przez sanepid do wysokości 50 tys. zł. Tym samym, w przypadku nałożenia mandatu przez policję i odmowy jego przyjęcia, bardzo prawdopodobne, że policja sporządzi wniosek do sanepidu o nałożenie kary. Taka kara jest natychmiastowo wykonalna (nie można odmówić jej przyjęcia) i podlega natychmiastowej egzekucji. Jeżeli ktoś jest zdecydowany na odmowę przyjęcia mandatu musi zdawać sobie sprawę z tego ryzyka, oraz przygotować się na batalię sądową - doradzam tu bardzo mocno skorzystanie z pomocy adwokata – mówi adwokat Michał Kacperczyk.
- Jednocześnie pozwolę sobie na udzielenie porady dotyczącej zakazu przemieszczania się, od którego jest kilka wyjątków. Za każdym razem, gdy wychodzimy poza dom należy być przygotowanym na udzielenie policji/straży miejskiej konkretnej, racjonalnej i zdroworozsądkowej odpowiedzi jaki jest cel naszego wyjścia - czy są to obowiązki zawodowe (jakie?), pomoc rodzinie (komu?), zakupy (jakie? czy są konieczne?), bądź wolontariat (np. wyjście do apteki celem zakupów maseczek dla innych, zrobienie zakupów osobie starszej). W każdym przypadku należy rozmawiać z policją w sposób kulturalny i spokojny, aczkolwiek stanowczy. Podsumowując, być może właściwym sposobem na wyrażenie sprzeciwu wobec uchwalonych zakazów jest kartka wyborcza (oby w ramach wyborów zorganizowanych w sposób nie zagrażający ludzkiemu życiu) – dodaje adwokat.
Mandaty, co na to rzecznik Komendy Głównej Policji?
Poniżej publikujemy odpowiedź jaką otrzymaliśmy z sekretariatu z upoważnienia rzecznika prasowego KGP:
„Proszę pamiętać, że na chwilę obecną stan prawny zmienia się dość dynamicznie. Obecnie obowiązują ograniczenia, nakazy i zakazy wprowadzone na podstawie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi, Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 31 marca br., a więc zaledwie nieco ponad tydzień temu.
Tym samym wiele wypowiedzi Rzecznika Prasowego KGP czy innych rzeczników oraz osób wypowiadających się w zakresie ograniczeń, nakazów czy zakazów sprzed kilku dni, tygodnia, dwóch itd. mogą być już nieaktualne.
O ile jeszcze niedawno, kiedy obowiązywało Rozporządzenie Ministra Zdrowia o ogłoszeniu stanu epidemii na obszarze Rzeczpospolitej (w zakresie rozdziałów 2-6), w interpretacji zamieszczanych np. na stronach gov.pl dopuszczalne były niektóre zachowania, o tyle wprowadzone ograniczenia, nakazy i zakazy Rozporządzeniem Rady Ministrów (...) są bardziej rygorystyczne. Nie wiemy, czy do dnia 11 kwietnia obecny stan prawny pozostanie bez zmian.
Reasumując, obecnie wypowiedzi nawet sprzed zaledwie kilku dni czy wcześniejszych, gdy zmieniły się przepisy regulujące wprowadzanie nowych nakazów i zakazów oraz zaostrzających te wcześniej wprowadzone, mogą być nieaktualne. Niewykluczone jest również np. wprowadzenie kolejnych obostrzeń które mogą zmienić dotychczas prezentowane stanowisko. Należy zatem „śledzić” zmianę obowiązujących przepisów w zakresie walki z pandemią COVID-19 mając na uwadze możliwość zmiany już obowiązujących nakazów czy zakazów, co w obecnym czasie może uczynić wypowiedzi ekspertów sprzed zaledwie kilku dni nieaktualne w niektórych obszarach.
Kwestie dotyczące możliwych kar pieniężnych związanych z naruszeniem ograniczeń, nakazów i zakazów ustanowionych na podstawie art. 46 i 46b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi, o których właśnie mowa w Rozporządzeniu Rady Ministrów (...) określa art. 48a wymienionej ustawy:
art. 48a 1. Kto w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie stosuje się do ustanowionych na podstawie art. 46 lub art. 46b nakazów, zakazów lub ograniczeń, o
których mowa w:
1) art. 46 ust. 4 pkt 1 lub w art. 46b pkt 5 i 9-12, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5000zł do 30000 zł;
2) art. 46 ust. 4 pkt 2 lub w art. 46b pkt 3, podlega karze pieniężnej w wysokości od 10000 zł do 30000 zł;
3) art. 46 ust. 4 pkt 3–5 lub w art. 46b pkt 2 i 8, podlega karze pieniężnej w wysokości od 10000 zł do 30000 zł;
4) art.46 ust. 4 pkt 6, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5000 zł do 10000zł;
5) art. 46 ust. 4 pkt 7 lub w art. 46b pkt 4, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5000 zł do 10000zł.
Niezależnie od ww. kar pieniężnych wymierzonych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w drodze decyzji administracyjnej z rygorem natychmiastowej wykonalności, policjanci postępują zgodnie z kodeksem postępowania w sprawach o wykroczenie czy kodeksem postępowania karnego, a więc mogą np. nałożyć mandat karny lub sporządzić wniosek o ukaranie do sądu lub w uzasadnionych przypadkach wszcząć postępowanie przygotowawcze i przedstawić zarzuty karne” - czytamy w przesłanej odpowiedzi.
