Jeden (z koroną zamkniętą, odwołującą się do imperatorskiej korony carskiej) umieszczony był na balustradzie oddzielającej prezydium rady od reszty sali posiedzeń, wzorowany na herbie ze ściany frontowej ratusza i drugi (bez korony), zbliżony do tego z budynku dworca kolejowego, widniał na ścianie sali obrad. Obydwa wyobrażenia herbowe, z powodu braku oficjalnego zatwierdzenia przez władze państwowe, funkcjonowały w miejskiej przestrzeni publicznej aż do 1939 roku (z przewagą tego bez korony).
Prawne przesłanki dotyczące uregulowania symboliki samorządu terytorialnego przyniosło dopiero rozporządzenie prezydenta RP z listopada 1930 roku. Wydany w ślad za rozporządzeniem okólnik Ministerstwa Spraw Wewnętrznych wprowadzał trzyletni okres przejściowy, w którym „związki komunalne mogą legalnie używać nadal oznak i pieczęci starego typu, dotychczas przez nie używanych”. Po tym okresie każdy herb miasta wymagał oficjalnego zatwierdzenia przez władze państwowe. Regulacja ta pozwoliła władzom Radomia na przejściowe i tymczasowe posługiwanie się herbem w jego dawnej, XIX-wiecznej postaci.
Władze II RP przed wybuchem wojny wydały 104 decyzje zatwierdzające herby miast polskich. Niestety, nie było wśród nich herbu Radomia. Był natomiast herb Kielc, zatwierdzony w 1937 roku.
Przyczyn takiego stanu rzeczy było wiele. Jedna z nich to półroczne opóźnienie w złożeniu do Wojewódzkiego Urzędu w Kielcach stosownej dokumentacji. Prace nad nią rozpoczęto dopiero 15 lutego 1933 roku, a ich efekt dotarł do Kielc 1 września 1933, co praktycznie uniemożliwiało pozytywną realizację wniosku. Na domiar złego przesłana dokumentacja zawierała usterki merytoryczne.
Symbole narodowe Państwa Polskiego, tak jak i symbole poszczególnych samorządów polskich, już od pierwszych dni II wojny światowej stały się przedmiotem wściekłego ataku niemieckich władz okupacyjnych. Wprowadzono zakaz posługiwania się nimi pod rygorem dotkliwych kar.
Narzucona narodowi polskiemu po II wojnie światowej nowa ideologia z niechęcią odnosiła się do rzeczywistej samorządności obywateli, a co za tym idzie, również i do jej symboli. Historyczne herby miast pozostały głównie w kręgu zainteresowania nielicznych uczonych, a dyskusje na ten temat odbywały się okazjonalnie. Tak było również w Radomiu. W nawiązaniu do obchodów milenium państwa polskiego odbyła się w naszym mieście dyskusja zorganizowana przez Miejską Radę Narodową „W sprawie uregulowania herbu m. Radomia”. Wnioski i propozycje wynikłe z tej dyskusji ograniczały się głównie do kwestii – przyjąć herb o XV-wiecznym rodowodzie czy też pozostać przy jego XVIII-wiecznej wersji? Po raz pierwszy zabrał w tej sprawie głos wybitny polski heraldyk Stefan K. Kuczyński i zaproponował w swoim referacie „Uwagi w sprawie herbu miasta Radomia” powrót do najdawniejszego wyobrażenia herbowego, znajdującego się na pieczęci radzieckiej m. Radomia z 1421 roku. Nie miało to jednak żadnego znaczenia, gdyż wszystkie te propozycje zostały odrzucone przez ówczesnych radnych. Nadal więc w przestrzeni miejskiej funkcjonowało kilka nieoficjalnych, często zdeformowanych, XIX-wiecznych wizerunków herbowych (głównie na medalionach, sztandarach organizacji turystycznych i sportowych czy też wydawnictwach regionalnych i kościelnych witrażach).
Powstanie w 1975 roku województwa radomskiego było kolejną okazją do uporządkowania sprawy herbu, a nawet podniesienia go do rangi herbu województwa. Zaistniały bowiem ku temu nowe przesłanki prawne, stworzone przez władze państwowe w 1978 roku. Niestety i z tej szansy nie skorzystano. Wspomniane wyżej przesłanki prawne to ustawa o odznakach i mundurach, która przywracała w Polsce prawne podstawy ustanawiania herbów miast. Art. 3 tej ustawy mówił bowiem o tym, że jednostki samorządu terytorialnego mogą ustanawiać w drodze uchwały (…) „własne herby, flagi, emblematy oraz insygnia i inne symbole”. Ustawa zastrzegała jednak, że wspomniane symbole samorządowe muszą być „ustanowione w zgodzie z zasadami heraldyki, weksylologii (nauka o sztandarach) i miejscową tradycją historyczną”. Wprowadzono też wymóg zaopiniowana przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Do ustawodawstwa heraldycznego wraca więc (obowiązujący do dzisiaj) przedwojenny wymóg akceptacji i wizerunku herbu miasta przez władze ministerialne.
Zmiany ustrojowe, jakie zaszły w naszym kraju po 1989 roku, przywróciły autentyczność samorządu lokalnego. Herb miasta stał się realnym symbolem wspólnoty oraz jej wizerunkiem zewnętrznym w kontaktach z miastami Europie Zachodniej. Tam, inaczej niż w Polsce, symbole samorządowe cieszyły się i cieszą niezmiennie dużą rangą i są trwale związane z lokalną historią.
Na kolejną część historii o herbie naszego miasta zapraszamy już jutro.
